◽️روز سی و هفتم: «خدای چیزهای کوچک» *

گاهی یک روز یا بیشتر برای طراحی یک دیتیل کوچک در دفتر وقت می‌گذاریم. چیزی که ممکن است کسی نفهمد یا اهمیتی به آن ندهد. 


شده بعضی وقتها یک روز تمام فقط یک عدد حمام را طراحی کرده‌ام. هی روشویی را جابجا کرده‌ام، فرنگی را و دوش حمام را. باز ایده‌آل نشده. پاک کرده‌ام و از اول کشیده‌ام. 


اوایل که کار می‌کردم نقشه برایم فقط نقشه بود. مجموعه خطوطی بود که اشاره به چیزی می‌کرد. طراحی برایم فقط جنبه زیبایی‌ و خلاقیت داشت. بی‌آنکه بندش کنم به عملکردش یا موقعیتش. در همانها هم مهارتی نداشتم. 


اولین چیزی که طراحی کردم و اجرا شد، نمای یک ساختمان بود در خیابان قنبرپور. فکر می‌کنم آن ساختمان هنوز سر جایش هست. خدا مرا ببخشد. دانشجوی سال سه یا چهار بودم. یکی گفت بیا نمای این ساختمان را طراحی کن و من گفتم «باشه» به شیوه تمام دانشجوهای هم‌نسلم. آن موقع پول اندکی گرفتم و من که عاشق خطوط منحنی بودم مجموعه‌ای از این خطوط روی نما نقاشی کردم. نه فاز ۲ بلد بودم که طراحی خودم را اجرایی کنم و نه مصالح ساختمانی را می‌شناختم. یک مغز خر خورده‌ای هم راست راستی رفت آن قوس و قزح‌ها را روی نمای ساختمان پیاده کرد. 


بعدتر در شرکت مشاور همیشه بخشی از یک مجموعه بودم و پروژه‌ها بزرگ مقیاس بود. نمی‌شد شخصی با آنها درگیر شد انگار. برای همین خطوط در حد خطوط باقی می‌ماندند. با اینکه می‌دانستم که این خطوط می‌روند و می‌شوند در و دیوار و پنجره باز هم دچار لرزش دست و دل نمی‌شدم. 


در ده سال اخیر ولی شیوه کارم تغییر کرده. چیزهایی که کشیده‌ام ریز به ریز جلوی چشمم عینیت پیدا کرده. زنده شده. دیگر نمی‌توانم بگویم چه کسی چه اهمیتی به یک دیتیل کوچک می‌دهد؟ چون هر جز ریزی را می‌بینم که در کار می‌نشیند کناری و حس و حال آن کل واحدی را که ساخته می‌شود تحت تاثیر قرار می‌دهد.


من از طراحی ترمینال یک فرودگاه پرتاب شدم به کشیدن طرح جزییات در پروژه گوشواره‌ها**. به زبان معماری انگار که از مقیاس یک دویستم افتاده باشم در یک دهم یا یک بیستم. چند ماه وقت گذاشتم و طرح گوشواره و چراغ و تابلوی پلاک و دیوارکوب راه‌پله کشیدم. 


جهان طراحی‌هایم کوچک نشد. فرق کرد. تا قبلش می‌شد طرح نرده را از مجموعه دیتیلهای شرکت گذاشت توی شیت و کسی به این موضوع اهمیتی نمی‌داد. در پروژه گوشواره‌ها جزئیات همه بخشی از داستان بود و داستان درست درنمی‌آمد اگر یکی از اجزا درست طرح نمی‌شد. درست قصه نمی‌گفت.


مقیاس کارها کوچک شد و جهان طراحی من وسعت پیدا کرد. در این ده سال اخیر چیزی از سرم گذشته که دیگر نمی‌توانم از کنار طرح یک سرویس بهداشتی کوچک در یک خانه بگذرم و فکر کنم یک چیزی می‌شود دیگر. نمی‌شود. نمی‌شود. همه‌چیز باید درست باشد و درست کار کند. والا در موسیقی ساختمان مثل یک نت فالش توی ذوق می‌زند. 


دو سه روزی بود داشتم با طراحی یک واحد دوبلکس کوچک در یک مجتمع سر و کله می‌زدم. کلافه، فکر کردم ۷۰ متر خانه، چقدر از وقت مرا باید بگیرد؟ 


بعد یاد خودم انداختم که این یک خانه است. روی زمین سالها باقی خواهد ماند. دهه‌ها شاید. اینکه من سه روز یا یک هفته برایش وقت بگذارم طبیعی نیست؟ این خانه، عمری، کسانی را در خودش جا خواهد داد. امن‌ترین نقطه جهانشان خواهد شد. یک ایراد کوچک که در مرحله طراحی به راحتی قابل حذف است بعدا جانی بتنی یا فلزی خواهد داشت و دیگر با زدن گزینه erase روی اتوکد حذف نخواهد شد. 


برگشتم به طراحی.

به جزییات. 

جزییاتی که هم جایگاه خدا می‌توانند باشند و هم شیطان. 

به چیزهای کوچکی که کسی نمی‌بیند و مثل اجزای کوچک و نامرئی بدن، فقط وقتی اختلالی داشته باشد، کسی متوجه وجودش می‌شود. 


سخت است. 

واقعا سخت. 


و طولانی و نفس‌گیر و گاهی خسته‌کننده. 


تا آن کل واحد تحسین‌برانگیز سر در بیاورد و شکل بگیرد و زنده شود هزار مرحله بی‌نفس ماندن و خستگی از سر ما خواهد گذشت. با این حال جزییات، کشنده و نجات‌دهنده هستند و آدم نمی‌داند این تضاد را چطور توضیح بدهد. یک جایی سرم را می‌آورم بالا و فکر می‌کنم یک روزی مثل ساختمان گوشواره‌ها این یکی هم شکل و داستان خودش را پیدا خواهد کرد و این خستگی بالاخره از تن من و ما در خواهد رفت. 


به امید آن روز…


شیدا

۲۹ مرداد ۱۴۰۴


t.me/Mrs_Shin


*The God of Small Things عنوان کتابی از آرونداتی روی نویسنده هندی


** ساختمان مسکونی گوشواره‌ها:


https://www.caoi.ir/fa/projects/item/1127-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%86%DB%8C-%DA%AF%D9%88%D8%B4%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%87%D8%A7.html

Popular posts from this blog

- ساکن آسانسور بلوک یک

  از هر 10 باری که سوار آسانسور دفتر می‌شوم، 6 یا 7 بار با مرد مواجه می‌شوم. مرد ریزه میزه و سبزه است و شلوار رسمی و پیراهن مردانه و جلیقه می‌پوشد بدون کت. قدش خیلی کوتاه است و من به راحتی پس کله‌اش را می‌بینم. همیشه یا توی آسانسور است یا توی لابی یا در حال آمدن توی آسانسور یا خروج از آن. دیروز که بعد از قطع برق، آسانسور هنگ کرده بود و راه نمی افتاد داشت جمعیت نسبتا کلافه توی لابی را مدیریت می‌کرد که آرامششان را حفظ کنند. بعد هم که آسانسور بالاخره درست شد، ایستاد و مثل پلیس یکی یکی ملت را چید توی آسانسورها.   گمانم توی آسانسور زندگی می‌کند و بازنشسته است. از آن بازنشسته‌هایی که نمی‌توانند توی خانه بند شوند و هی برای خودشان کارهای از نظر بقیه بی‌معنی می‌تراشند که خانه نباشند. بروند یک عدد نان بخرند مثلا. متاسفانه به من علاقمند شده و هر بار یک دیالوگ غیرضروری را با من شروع می‌کند و من از روی ادب و همسایگی مجبورم جوابش را بدهم با اینکه حوصله ندارم.   یک بار که دید با کلید توی دستم دگمه آسانسور را می‌زنم گفت «چه جال...
Read more

◽️اگر جنگ خوب بود…

نمی‌دانم روز عوض کردن ملحفه‌هاست یا نه. ملحفه‌ها را یک هفته در میان عوض می‌کنم. روبالشی‌ها را هر هفته. حالا روزش را گم کرده‌ام.  دیروز شازده پیغام گذاشته بود. گفته بود مادرم التماس می‌کند بیا. می‌گوید که نان خالی با آب می‌خوریم ولی تو بیا. به خاطر قطع شدن واتزاپ چند روزی از خانواده‌اش بیخبر بوده تا اینکه آمده سر پروژه. موقع بمباران زندان اوین همانجا بوده. گفته بود وحشتناک بود. خدا کند جنگ تمام شود خانم مهندس. اگر جنگ خوب بود که ما اینطور آواره نبودیم دور از مادر و پدر و زن و بچه.  آخر پیغامی که برایش می‌گذارم یک قطره اشک می‌ریزد روی گونه‌ام. می‌گویم شازده برای وطن خودم و برای وطن تو آرزوی صلح پایدار دارم. جنگ نفرین است. لعنت است.  ساعت ۷/۵ صبح دیروز رسیدم خانه. پرده‌ها را زدم کنار. شمعدانی‌ها در عزای نبودنم لابد، سراسر رخت زرد پوشیده بودند. در خانه خنک دور از آفتاب برای چه خودشان را نابود کرده بودند؟ گلدانشان را بردن بالکن و برگهای زرد و گلهای در غنچه خشک شده را چیدم. گلدانم شکل تهران بعد از جنگ شد. با دو شاخه زنده و برگها و گلها و غنچه‌های از دست رفته و تک و توک برگ جو...
Read more

◽️روز چهلم: لذت گمشده

تو گفتی املت، من گفتم فرنچ تست.  در کافه که خانه‌ای قدیمی بود، نشسته بودیم. هوا کمی گرم بود. زور اسپلیت و کولر به دم داخل سالن شلوغ نمی‌رسید.  صبحانه را که آورد یک برش از فرنچ تست خوردم. خیلی خوشمزه بود ولی باز هم آن طعم گمشده سالیان دور را نداشت. طعمی که دنبالش می‌گشتم مال کودکیهای دورم و قبل از بیماری دایی کوچکم بود. حتی شاید مال قبل از مرگ دایی بزرگم که دیگر می‌شود ۴۰ سال که مرده‌است.  نانی* که در ترکیه به طور معمول خورده می‌شود نان حجیمی از آرد سفید است که حتما و هر روز تازه خريده می‌شود. کسی در ترکیه نان مانده نمی‌‌خورد. هر روز یکی می‌رود به Fırın که شبیه مغازه‌های نان فانتزی ماست و به اندازه مصرف روز نان می‌خرد.  در آن تابستانهایی که ما بچه بودیم و زندگی هنوز شیرین و دلربا بود، مادربزرگم نانهایی که از روز قبل می‌ماند برش می‌زد و چیزی شبیه فرنچ تست ازش درست می‌کرد. اصلا نمی‌دانم که چطور درستش می‌کرد چون ۴۰ سال است دارم دنبال آن طعم گمشده می‌گردم و هیچ چیزی شبیه آن نشده.  نانهایی که مادربزرگم سرخ می‌کرد برشته بود و حالت کرانچی داشت و من هر بار نان را در مخلو...
Read more